»ZAVET«, režija: Emir Kusturica
uloge: Uroš Milovanović, Marija Petronijević, Aleksandar Berček,
Predrag-Miki Manojlović, Ljiljana Blagojević, Ivan Maksimović,
Kosanka Đekić, Stribor Kusturica, Vladan Milojević.
Scena iz trećeg Kusturičinog filma »Dom za vešanje«, kada jedan od
junaka pokušava da preskoči sopstvenu senku, mogla bi biti
metafora za opis njegovog filmskog opusa nakon prva dva remek-dela
»Sjećaš li se, Doli Bel« i »Otac na službenom putu«. Potreba da
stilizaciju magičnog realizma (koji je, na neki način, postao
zaštitni znak hispanoameričke literature) i oniričke prizore,
neretko na ivici apsurda (dovoljno je podsetiti se Felinija), u
stilizacijskom smislu primeni na svaki film, primetna je i u
njegovom najnovijem ostvarenju »Zavet«. |
|
Priča bi, naizgled, bila jednostavna da nije propuštena kroz
Kusturičin specifični filmski jezik (mada ne treba prevideti
činjenicu da je Kusturica potpisan i kao prvi scenarista ispred
Ranka Božića koji je i izmislio ovu filmsku priču, iz čega
neminovno sledi zaključak da je »Zavet« imao mnogo scenarističkih
»ruku«); deda šalje unuka u grad da proda kravu i ispuni njegov
zavet – treba da kupi ikonu i nešto što mu na srcu leži i naravno,
da dovede sebi ženu. U ispunjavanju zaveta deda Živojina, unuk
Cane zaljubljuje se u devojku Jasnu upadajući u isto vreme u sukob
sa kriminalnom družinom koju predvodi beskrupulozni bos Bajo, koji
sa Jasnom ima druge planove; Canetu u svemu pomažu unuci dedinog
pobratima Trifuna.
»Zavet« je dodatno obogaćen u vizuelnom smislu
Živojinovom naklonošću ka tehnološkim izumima (periskopima i
svakojakim čudima) koji u ovom filmu imaju svoje puno dramaturško
opravdanje neretko dovedeno do apsurda kao u slučajevima kada on
učiteljicu Bosu štiti od neumornog udvarača iz Ministarstva.
Kusturični kadrovi su furiozni, sve vrca od energije i
vizuelnosti, ali ne možemo se oteti utisku da su scene ucelinjene
sa nedovoljno strpljenja i pomalo aljkavo (najnoviji, kao i
nekoliko prethodnih filmova, Kusturica kao da radi u žurbi, jureći
sopstvenu imaginaciju i rokove za snimanje i montažu); ta
nezaokruženost u zanatskom i emotivnom smislu itekako smeta
gledaocima koje ne zadovoljava samo onaj prvi, najosnovniji sloj
vizuelnih senzacija (Kusturica nije površan reditelj, njegov film
pun je različitih sineastičkih, i ne samo sineastičkih posveta,
čak i malih ličnih »obračuna«, kao npr.onaj sa vulkanizerkom
Srbljanović, ali utoliko pre se vidi isforsiranost njegove filmske
strukture i »štepovi« u naraciji).
I u
»Zavetu«, Kusturica je ostao dosledan kombinovanoj glumačkoj igri
naturščika i vrhunskih glumačkih profesionalaca. Tako naspram
debitanata Uroša Milovanovića i Marije Petronijević (Cane i Jasna),
stoji vrh domaćeg filmskog glumišta – Aleksandar Berček (deda
Živojin), Predrag-Miki Manijlović (Bajo) i Ljiljana Blagojević
(učiteljica Bosa); zapažena je, kao i u prethodnom Kusturičinom filmu,
uloga njegovog sina Stribora koji je, osim što je odigrao lik Topuza,
jednog od Trifunovih unuka, istovremeno napisao i originalnu muziku za
film. Sve to u kombinaciji sa kamerom iskusnog Milorada Glušice,
deluje efektno, ali i pomalo već vidjeno. Da li je reč o potrošenom
autorskom konceptu ili nečem drugom, pokazaće verovatno Kusturični
sledeći filmovi?
|