*Tekst
je
objavljen
u dnevnom listu "BLIC", (Oktobar, 2008).
Suprotno većini naših priznatih reditelja čije su karijere
(barem zasad) u silaznoj putanji, Goran Marković je, odmah ćemo
otkriti, načinio svoj najbolji film (uz „Specijalno vaspitanje“
i „Variolu veru“) i jedan od najboljih srpskih od početka
devedesetih. Stvarajući „Turneju“ (god. proizvodnje 2008,
trajanje 110 min.) po sopstvenom scenariju (pre desetak godina
imao je i pozorišnu verziju), Marković je dotakao živu ranu:
sudbinu umetnika u olujnim vremenima (da li su stvarno minula?). |
Jelena Đokić u filmu
"Turneja" Gorana Markovića |
Posebno je osetljiva i opasna uloga glumaca i pozorišnih ljudi,
jer scena bez publike (i vlasti) ne postoji. Motiv pozorišne
družine koja se nevoljno zaplete među zaraćene strane je često
korišćen (setite se filma Karlosa Saure „Aj, Karmela“). U
Markovićevom filmu, u zimu 1993. grupa istaknutih beogradskih
glumaca kreće na „tezgu“ ka zapadnim granicama „oslobođenog
srpstva“. Jedan autobus stiže po njih, još jedan od mitskih
autobusa vrste „firma Krstić“, i tu počinje putešestvije od
nemila do nedraga, po zaraćenim zonama gde se puca zarad
ostvarenja suludih nacionalističkih planova.
Vodeći svoje nesrećne i zbunjene junake iz jedne opasnosti u
drugu, Goran Marković je uspeo da do kraja sačuva stilsku boju
ironične, gorke komedije. Glumci počinju da otkrivaju šta ih je
snašlo, trudeći se da sačuvaju zrno dostojanstva svoje
profesije. I na kraju, nađu se tamo odakle su pošli, postiđeni i
spremni da nikom ne otkriju šta ih je snašlo. Druga krupna
vrednost filma je ansambl-gluma. Petnaestak naših najboljih
glumaca igra izvrsno, bez ego-nadgornjavanja. Tihomir Stanić,
Dragan Nikolić, Mira Furlan, Gordan Kičić, sve do upečatljivih
epizoda Novaka Bilbije, Emira Hadžihafizbegovića i Sergeja
Trifunovića, koji je ulogu legendarnog komandanta beogradskih
tigrova ostvario sa ciničnim, prepoznatljivim šarmom. Na kraju,
kao u Andrićevoj „Aski“ Jadranka Jelene Đokić iskupljuje družinu
i dostojanstvo profesije. Sve to valja videti svojim očima!
|