Ovogodišnje 54. izdanje filmskog festivala u Taormini, na Siciliji
bilo je u neku ruku, ”žrtva” tekućeg populističkog događanja,
Evropskog prvenstva u fudbalu.
Pred dilemom izbora kome se “carstvu” privoleti, da li umetničkim
filmovima iz mediteranskog i okolnog miljea sa bolnim socijalnim,
porodičnim i političkim temama, ili lagodnim, adrenalinom
ispunjenim spektaklima savremenih gladijatora na fudbaskoj sceni,
velika većina je izabrala fudbal. Otuda je čuveni Grčki teatar,
jedna od najlepših otvorenih scena u svetu, često delovala
sablasno prazna sa svojih 5 000 mesta.
Euforija brojne filmske delegacije iz Turske, čija je
kinematografija bila ove godine u fokusu manifestacije, uz
izvanredan izbor najboljih, novijih ostvarenja, reditelja, poput,
Cejlana, Karabeja, Kaplanoglua i Kiziltana, povodom uspeha Turske
u fudbalu, samo je delimično bila zadovoljena i na samom
festivalu, time što je film “Letnja knjiga” debitanta Sejfi
Teomana, koji je bio u konkurenciji, dobio specijalnu nagradu
žirija.
|
Taormina,
gradić u Siciliji |
Ipak, ova zanimljiva savremena priča iz mediteranske provincije
Turske, viđena očima desetogodičnjeg dečaka probudila je opšte
simpatije publike.Nosilac ovogodišnje glavne nagrade “Zlatni
Tauro” je egipatski film “Ein Shams” ( “Oko Sunca” ime stare
egipatske prestonice) Ibrahima El Batuta, provokativan i kritički
intoniran film o savremenom Egiptu. Rađen sa skoro
dokumentarističkom preciznošću kojom razobličava poražavajuće
stanje svakodnevice zatočene u inerciji postojećih socijalnih,
religioznih i politiških odnosa. Film prema tvrđenju njegovog
autora zbog sadržaja u velikom luku zaobilazi većina filmskih
manifestacija u Egiptu, jer vlasti odgovara status quo koji upravo
žigoše njegov film.
Međunarodni žiri, kojim je predsedavao poznati turski reditelj
Ferzan Ozpetek, koji živi i radi u Italiji, uz podršku Mirsada
Purivatre, direktora festivala u Sarajevu i ostalih, nekako je
podmirio i ostale interese, dodelivši nagradu za najbolju
interpretaciju slovenačkoj glumici Tanji Ribič za njenu ulogu u
filmu “Traktor, ljubav i rokenrol” legendarnog sarajevskog
“nadrealiste”, Branka Đurića, na radu u Sloveniji, koji je i
suprug Tanji. U inače dosta sumoran tematski saldo filmova iz
ovogodišnje konkurencije, uprkos vidljivih slabosti, Đurićev film
je uneo nešto humora, doduše, nategnutog uz karakterističnu
ikonografiju “balkanike”.
Upravo došavši sa Tribeka festivala u Njujorku gde je izazvao
dosta polemike, najavljivan kao granični film između erotike i
pornografije, film “Neka živi ljubav” poznatog engleskog reditelja
Majka Figisa sa izazovnom mladom zvezdom Sofi Vinkelman je
razočarao, kako pobornike filmske umetnosti, tako i poklonike
erotike na filmu. Ništa bolje sreće festival nije imao ni sa veoma
slabim filmovima iz glavnog američkog toka ”Crveni pojas” Dejvida
Mameta i “Uličnim kraljevima” Dejvida Ajera, do razočaravajućeg
“Nepojmljivog” Meri Makgukijan.
Najviše zaslužene pažnje pripalo je filmovima dvojice turskih
reditelja, Fatiha Akina i Nuri Cejlana, već ranije afirmisanim na
Kanskom festivalu, prošle i ove godine, ”Na ivici raja” Akina,
koji je dobio i ovogodišnju nagradu grada Taormine i koji se iako
najavljen, nije pojavio na festivalu i “3 Majmuna” Nuri Cejlana. A
od ostalih “Standarna procedura “ poznatog američkog
dokumentariste Erola Morisa, koji je ove godine uzbudio duhove na
festivalu u Berlinu, svojim kritičkim pogledom u tajne zatvora u
Abu Graibu. Ovaj film je žestok “šamar’ američkoj administraciji
povodom tretiranja zatvorenika u Iraku, koji problematizuje
pitanje kako je “rat protiv terorizma” korumpirao snove o
američkoj duši.
Borislav Anđelić
|