Na marginama 14. Filmskog festivala u Sarajevu.
Regionalnim
takmičarskim programom dominirale teme smrti, nasilja i beznađa.
Ukupna
ponuda
filmova na ovogodišnjem 14. filmskom festivalu u Sarajevu je, i
ove godine bila bogata i uprkos, mnogih već ranije na festivalima
viđenih filmova, bila
je
izuzetno informativna, uz visok nivo posećenosti kako od strane
publike, tako i brojnih gostiju iz inostranstva.
|
Leon
Lučev, Goran Rušinović i Slavko Štimac |
U glavnom fokusu manifestacije je, kao i prethodnih godina,
regionalni takmičarski program, koji postaje iz godine u godinu
sve prestižniji i od crvenog tepiha uz prisustvo autora i kreatora
filmova, pleni medijsku i pažnju publike a svojim provokativnim
temama, bez obzira na konačne umetničke rezultate, izaziva dalje
pro et contra polemike.
Ovogodišnji takmičarski regionalni program doneo je pregršt tema,
uprkos raznovrsnosti autorskih orijentacija, u kojima je
dominirala smrt, nasilje i beznađe. U “Devojkama” mađarske
rediteljke Ane Faur, mlade junakinje svoju neurozu i depresiju uz
devijantno krajnje nemotivisano seksualno ponašanje, leče
besmislenim ubijanjem nedužnog vozača taksija.
”Mart” Austrijanca Hendla Klausa se bavi samoubistvom trojice
mladica, koji nisu imali nikakav motiv za svoj čin, niti su
ostavili bilo kakvo njegovo tumačenje, prenoseći sav teret na
svoje bližnje i sredinu koja ih je okruživala.
Hrvat Dalibor Matanić brutalno razbucava, izolovanu seosku
zajednicu u podnožjima Velebita, u svom filmu “Kino Lika” dovodeći
dezintegraciju ličnosti glavnih junaka do krajnjih granica autizma
i gađenja. Odsustvo emocija i komunikacije čine zatvoreni krug,
psihološkog nasilja unutar dezintegrisane porodice, u filmu “Mi
nikada nismo bili u Veneciji” Slovenca Blaža Kutina, koji svoje
junake slomljene emotivnim bespućem vodi ka prihvatanju sopstvene
sudbine kao “bića za smrt”. Lagano gašenje života, osnovni je
motiv filma “Jesen” turskog autora Acana Alpera, u kome se mladi
junak, posle višegodišnjeg zatvora, vraća kući, suočavajući se sa
promenama, dok mu vreme života obhrvanog bolešću ističe. Incest i
otpor sredine, u sumornoj mađarskoj provinciji, prema
“neprirodnoj” vezi su noseća osnova u “Delti” Mađara Kornela
Mundruca. Nešto malo nade u ljubav, uprkos gorkoj stvarnosti,
jedino donosi, inače, sjajan, poludokumentaran film “Moj Marlon i
Brando” Turčina Huseina Karabeja uz izvrsnu (dobitnica nagrade za
najbolju žensku ulogu) glumu turske glumice Ajše Damgaci. Dok
“Bjuik Rivijera”(dobitnik glavne nagrade “Srce Sarajeva“ za
najbolji film) Hrvata Gorana Rušinovića, u kome igraju dva sjajna
glumca, Leon Lučev i Slavko Štimac (ravnopravno dele nagradu za
najbolju mušku ulogu), susret bosanskog Muslimana i Srbina, iako
kao izbeglica na tlu Amerike, u “vukojebini“ Severne Dakote,
pretvara u ponovnu noćnu moru prohujalog rata, čiji se krug
preživljenih trauma, na žalost, ne zatvara. U ovaj mračan kontekst
izuzetno se uklopio i “Četvrti čovek” našeg reditelja Dejana
Zečevića, sa provokativnom triler tematikom, kojom, takođe,
dominira smrt.
To obilje beznađa i mučnine u priličnoj meri je zamorilo publiku,
koja u potrazi za nekim tračkom svetla u tmurnim lavirintima
sudbina junaka glavnog programa, potražila spas u filmovima van
konkurencije i iz pratećeg programa, ali sa veoma malo prostora da
ga i tamo nađe. Najdalje je u tome otišla debitantkinja iz Bosne
Aida Begić sa svojim filmom “Snijeg”, kojim je festival otvoren,
dirljivom pričom o ženama i njihovoj deci prepuštenim turobnim
nedaćama u nekakvoj zabiti, sela Slavno, čiji su muževi i očevi
“zagubljeni” u građanskom ratu, koje na pepelu ruševina pokušavaju
iznova da uspostave konce svojih sudbina i života. Mimo ovog
glavnog tematskog toka ovogodišnje manifestacije na programu su se
iz regiona našli, takođe, izuzetan film Hrvata Zrinka Ogreste “Iza
stakla”, koji svoje junake, Jelenu Đokić i Leona Lučeva, vodi
putevima emotivnog kolapsa u ljubavnom trouglu, minimalistička
drama “Zauvek” Slovenca Damjana Kozolea u znaku psihološkog
nasilja, mentalnog, seksualnog i fizičkog, unutar braka na ivici
raspada, kao i dosta slabo, humorno intonirano ostvarenje
“Traktor,ljubav i rokenrol” Branka Đurića, Sarajlije na radu u
Sloveniji.
Borislav Anđelić
|